به گزارش خبرنگار حوزه رفاه و تعاون گروه اجتماعي باشگاه خبرنگاران جوان، يكي از موضوعات مهم اين روزها با توجه به تورم دو رقمي، موضوع همسان سازي حقوق بازنشستگان است. خوشبختانه سازمان تأمين اجتماعي و صندوق بازنشستگي كشوري موضوع متناسب سازي را تا حدودي اجرا كردند، اما براي بررسي آخرين وضعيت همسان سازي حقوق مستمري بگيران صندوق بيمه روستاييان و عشاير پاي صحبت‌هاي شيركاني رئيس صندوق بيمه روستاييان و عشاير نشستيم. وي درباره تسهيلات كرونايي در نظر گرفته شده از سوي اين صندوق براي روستاييان براي ما صحبت كرد.
علي شيركاني مديرعامل صندوق بيمه اجتماعي كشاورزان، روستاييان و عشاير با مدرك كارشناس ارشد مديريت مالي از ارديبهشت ماه ۹۸ با حكم محمد شريعتمداري (وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي) به اين سمت انتخاب شد.
وي پيش از اينكه در جايگاه فعلي منصوب شود، رئيس دبيرخانه هيأت امناي سازمان تأمين اجتماعي و صندوق‌هاي تابعه، مسئول دفتر هماهنگي كارگروه‌هاي تخصصي هيأت امناي سازمان تأمين اجتماعي و صندوق‌هاي تابعه، دبير كارگروه تخصصي حسابرسي و بودجه هيأت امناي سازمان تأمين اجتماعي و صندوق‌هاي تابعه بوده است.
صندوق بيمه روستاييان و عشاير يك ميليون و ۸۳ هزار و ۹۵۷ نفر بيمه شده فعال، بيش از ۵۲ هزار و ۱۷۴ نفر بازنشسته مستمري بگير، بيش از ۶۳ هزار و ۱۹ نفر بازماندگان مستمري بگير و بيش از ۷ هزار و ۲۲۱ نفر از كارفتادگان مستمري بگير دارد.
صندوق بيمه اجتماعي كشاورزان، روستاييان و عشاير در راستاي تحقق اهداف نظام جمهوري اسلامي ايران و اجراي ماده ۲۹ قانون اساسي پيش بيني و تأسيس شده است. در راستاي اين اصل و به منظور ساماندهي نظام تأمين اجتماعي كشور و گسترش پوشش و جامعيت خدمات بيمه‌اي به آحاد ملت شريف ايران، قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمين اجتماعي مصوب ۱۳۸۳/۰۲/۲۱ مجلس شوراي اسلامي، صندوق بيمه اجتماعي كشاورزان، روستاييان و عشاير را به عنوان يكي از اركان چهارگانه بيمه‌گر اجتماعي تعريف و به عنوان سازوكاري در زير مجموعه وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي مقرر كرده است. در ادامه اين مسير آيين نامه بيمه اجتماعي كشاورزان، روستاييان و عشاير در تاريخ ۱۳۸۳/۱۱/۱۲ از سوي هيأت محترم وزيران تصويب و صندوق بيمه اجتماعي كشاورزان، روستاييان و عشاير تأسيس شد.
علي شيركاني مديرعامل صندوق بيمه اجتماعي كشاورزان، روستاييان و عشاير در روز شنبه (۲۵ مرداد ماه) ضمن بازديد از تحريريه‌هاي باشگاه خبرنگاران جوان به گفت‌وگو با خبرنگار گروه اجتماعي باشگاه خبرنگاران جوان پرداخت. مشروح اين گفت‌وگو را مي‌توانيد در ادامه بخوانيد.
باشگاه خبرنگاران جوان: روستاييان بعد از بيمه شدن تا زمان بازنشسته شدن بايد ۱۵ سال حق بيمه پرداخت مي‌كردند، در حالي كه اكثر آنها از سن بالا (به عنوان مثال ۶۵ سال) بيمه پردازي خود را آغاز كردند و قبل از اينكه ۱۵ سال بيمه پردازيشان پر شود فوت كرده و نمي‌توانستند از مستمري بازنشستگي بهره‌مند شوند. اين قانون در حال حاضر به چه صورت اجرا مي‌شود؟ همچنان بايد ۱۵ سال بيمه پردازي كنند تا بازنشسته شوند؟
شيركاني: صندوق بيمه روستاييان و عشاير يك صندوق بيمه اجتماعي است، پس بايد ساختارهاي اقتصادي و محاسباتي ما بر اساس محاسبات بيمه‌اي باشد. در يك برهه از زمان در صندوق بيمه روستاييان و عشاير سقف سني را برداشتند و اعلام كردند افراد با هر سني مي‌توانند وارد صندوق شوند و خود را بيمه كنند.
-قانون‌گذار بعد از مدتي اين قانون را برداشت و سقف سني براي ورود به صندوق بيمه روستاييان و عشاير قرار داد و در حال حاضر سقف ورود سني روستاييان براي بيمه شدن ۵۰ سال است. وقتي افراد وارد اين صندوق مي‌شوند حداقل بايد ۱۵ سال بيمه پردازي داشته باشند تا بتوانند از خدمت بازنشستگي و مستمري بهره‌مند شوند، اما پيش از اين افرادي وارد صندوق شدند كه بعضاً ۷۰ سال داشتند و توقع داشتند بدون بيمه پردازي يك سال بعد مستمري خود را دريافت كنند كه با هيچ اصول محاسباتي بيمه‌اي همخواني نداشت، به همين دليل مجلس شوراي اسلامي قانوني را مصوب كرد كه افرادي كه بالاي ۵۰ سال هستند، بيمه نشوند.
-وقتي قرار است مستمري پرداخت شود، بايد محاسبات بيمه‌اي آن انجام شود، به عنوان مثال؛ چه زماني بازنشسته مي‌شوند؟ چه مدت بيمه پردازي انجام شده است؟ اميد به زندگي در چه سني است؟ اين مولفه‌هايي است كه براي بازنشستگي و پرداخت بيمه‌اي محاسبه مي‌شود.
-نمي‌شود كه فردي با دو سال بيمه پردازي بتواند مستمري دريافت كند، اما آن دسته از افرادي كه با سن بالا وارد صندوق بيمه روستاييان و عشاير شدند بعد از فوتشان به بازماندگان آنها مستمري پرداخت شود. اين مبلغ كمك خوبي براي اين خانواده‌ها است، هر چند كه فشار زيادي بر پايداري صندوق بيمه روستاييان و عشاير ايجاد كرده است.
باشگاه خبرنگاران جوان: درباره خدمات رفاهي در نظر گرفته شده براي بيمه شدگان صندوق بيمه روستاييان و عشاير توضيح دهيد.
شيركاني: صندوق بيمه روستاييان و عشاير ۳ خدمت اصلي را پوشش مي‌دهد؛ بازنشستگي، فوت و از كارافتادگي از جمله خدمات اين صندوق براي بيمه شدگان هستند. پس اين ۳ خدمت، خدمات تعهدي صندوق به بيمه شدگان است. همه مزاياي صندوق بيمه روستاييان و عشاير براي بيمه شدگان بلند مدت است. در كنار اين خدمات بلند مدت نياز به ارائه خدمات كوتاه مدت هم داريم كه برنامه ريزي‌هايي در اين خصوص انجام داده‌ايم.
-در اين روز‌هاي كرونايي سعي كرديم در كنار بيمه شدگان روستايي باشيم و وام با سود كم و پرداخت آسان به بازنشستگان داشته باشيم، چرا كه روستاييان دسترسي كمتري به خدمات بانكي دارند، به همين دليل وام بانكي به اين بيمه شدگان داديم كه اصلاً نياز به حضور در بانك نبوده است. مبلغ اين وام بين ۳ تا ۵ ميليون تومان است كه به ۱۵ هزار نفر تخصيص داده شد و مجدد به گروه‌هاي بعدي بيمه شدگان هم پرداخت خواهيم كرد. باز پرداخت وام به اين صورت است كه اقساط از ميزان مستمري افراد كم مي‌شود و مبلغ اقساط بر اساس مبلغ وامي است كه دريافت كرده‌اند. افرادي كه وام ۳ ميليوني را دريافت كردند حدود ۹۴ هزار تومان از مستمري آنها به عنوان قسط كم مي‌شود.
-همچنين از ديگر خدمات رفاهي در نظر گرفته شده براي بازنشستگان و بيمه شدگان صندوق بيمه روستاييان و عشاير راه اندازي كاروان زيارت اولي‌ها بود. در ۲ استان اين كاروان راه اندازي شد، اما متأسفانه به كرونا بر خورديم و اين طرح رها شد. اين يك اقدام مشترك بين صندوق بيمه روستاييان و عشاير و آستان قدس رضوي بود. در استان‌هاي مازندران و هرمزگان اين طرح اجرا شد و روستايياني را كه در ۷ سال اخير يك بار هم به زيارت حرم امام رضا(ع) مشرف نشده‌اند، اعزام كرديم و قرار بود كه در كل كشور طرح را اجرا كنيم، اما به كرونا برخورديم.
-هزينه سفر را صندوق بيمه روستاييان و عشاير پرداخت مي‌كرد و هزينه اقامت بر عهده آستان قدس رضوي بود و يك هماهنگي و همكاري مشتركي را در طول سفر با آستان قدس رضوي داشتيم. اين اقدام تأثيرگذاري براي بيمه شدگان صندوق بيمه روستاييان و عشاير است. در طول مدتي كه اين طرح اجرا شد حدود هزار نفر از بيمه‌شدگان و بازنشستگان صندوق بيمه روستاييان و عشاير از استان مازندران و حدود ۴۰۰ نفر از استان هرمزگان را توانستيم به مشهد مقدس اعزام كنيم.
باشگاه خبرنگاران جوان: با شيوع ويروس كرونا چه اقداماتي براي روستاييان انجام داده‌ايد؟
شيركاني: در زمان شروع كرونا سعي كرديم در كنار روستاييان و عشاير باشيم و با شيوع كرونا به روستاييان، بسته‌هاي بهداشتي اهدا كرديم و كمك هزينه‌اي نيز براي بيمه‌شدگان مبتلا به ويروس كرونا پرداخت شد. در اين مدت سعي كرديم بسته‌هاي آموزشي در خصوص ويروس كرونا را در بين خانواده‌هاي صندوق بيمه روستاييان و عشاير توزيع كنيم. در اسفند ماه كه اقلام بهداشتي ناياب شده بود از طريق ۱۸۰۰ كارگزاري فعال صندوق اين مشكل را حل كرديم و بسته‌هاي بهداشتي را خريداري و به كارگزاري‌ها ارسال مي‌كرديم تا به دست بيمه شدگان برسد، اين اقدام به خصوص در استان‌هايي كه در وضعيت قرمز داشتند، انجام شد.
باشگاه خبرنگاران جوان: دفترچه درماني بيمه روستاييان و عشاير با بيمه سلامت است، اما براي صدور و تمديد دفترچه‌هاي درماني هزينه‌هاي زيادي از روستاييان گرفته مي‌شود، هر چند كه بيمه سلامت اعلام كرده براي روستايياني كه در دهك ۱ تا ۳ هستند، اين اقدام به صورت رايگان انجام مي‌شود. در كل براي حل اين موضوع و صدور دفترچه‌هاي درماني براي روستاييان چه اقداماتي انجام داده ايد؟
شيركاني: در روز اولي كه قانون‌گذار صندوق بيمه روستاييان و عشاير را به راه انداخت خدمات اجتماعي را در اين صندوق و خدمات درماني را در بيمه سلامت قرار داد. زماني كه بيمه سلامت زير مجموعه وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي بود، هماهنگي‌ها به راحتي انجام مي‌شد، اما در سال‌هاي اخير كه بيمه سلامت زير مجموعه وزارت بهداشت شد، اين هماهنگي‌ها كمي سخت شده است.
-در قانون بودجه امسال اعلام شد كه افرادي كه مي‌خواهند از خدمات رايگان دفترچه بيمه سلامت بهره‌مند شوند مشمول آزمون وسع هستند و اگر جزء دهك ۱ تا ۳ باشند نياز به پرداخت هزينه براي صدور دفترچه درماني نيست، اما اگر خارج از اين ۳ دهك باشند بايد هزينه پرداخت كنند. در بودجه امسال اعلام شد بيمه شدگان روستايي و عشاير نيز مشمول اين قانون شدند، هر چند در حال حاضر رايزني‌هايي را انجام داديم و مذاكراتي با مجلس شوراي اسلامي و وزارت بهداشت داشتيم، اما اميدواريم در قانون بودجه سال بعد اين مشكل را حل كنيم تا بيمه شدگان صندوق بيمه روستاييان و عشاير براي دريافت دفترچه درماني بيمه سلامت، آزمون وسع مشمول آنها نشود و بدون آزمون وسع و به صورت رايگان بتوانند دفترچه‌هاي درماني خود را دريافت كنند.
باشگاه خبرنگاران جوان: براي همسان سازي حقوق بازنشستگان و مستمري بگيران صندوق بيمه روستاييان و عشاير چه اقداماتي را انجام داده‌ايد؟
شيركاني: صندوق بيمه روستاييان و عشاير مانند ساير صندوق‌هاي بيمه‌اي موضوع همسان‌سازي حقوق بازنشستگان را اجرا مي‌كند و كارهاي ابتدايي اين اقدام صورت گرفته است تا يك همسان سازي خوب و به معني واقعي را در صندوق ايجاد كنيم و براي افرادي كه در سطوح مختلف قرار دارند، تفاوتي بين مبلغ مستمري سطوح‌هاي مشابه آنها نباشد.
-طرح اوليه اين اقدام آماده شده است و در حال دريافت مجوز‌هاي قانوني براي اجراي همسان سازي حقوق مستمري بگيران صندوق بيمه روستاييان و عشاير هستيم. اميدواريم بتوانيم هرچه زودتر اين مجوز‌ها را دريافت كنيم و هر زمان كه مجوز اجراي طرح همسان سازي داده شود ما از تاريخ ۱ فروردين ۹۹ محاسبات خود را انجام مي‌دهيم و معوقات براي بازنشستگان واريز خواهد شد. به دنبال اين هستيم تا آخر نيمه دوم امسال همسان سازي را اجرا كنيم.
-قصد داريم در اين همسان سازي تا فردي را كه ۱۰ سال پيش بازنشسته شده است با فردي كه در سال گذشته بازنشسته شده يك سطح حقوق دريافت كنند. صندوق بيمه روستاييان و عشاير ۸ سطوح حقوق پردازي دارد، از روز اول هركس انتخاب مي‌كند در كدام يك از سطوح مي‌خواهد قرار گيرد و بيمه پردازي خود را بر همان مبنا پرداخت مي‌كند. در هر سطح، بيمه پرداز بايد ۱۵ درصد آن را به عنوان حق بيمه پرداخت كند و از اين ۱۵ درصد، ۵ درصد را بيمه پرداز و ۱۰ درصد آن را دولت پرداخت مي‌كند و به نوعي دو سوم حق بيمه روستاييان را دولت پرداخت كرده و حكم كارفرما را دارد.
-در هر يك از اين سطوح كه افراد بيمه پردازي كرده‌اند قصد داريم كاري كنيم كه بيمه شدگاني كه در سال‌هاي گذشته بازنشسته شده‌اند با بيمه شدگاني كه در سال‌هاي اخير بازنشسته شده اند و در يك سطح بيمه پردازي كرده اند يك ميزان حقوق را دريافت كنند. حقوق بازنشستگان صندوق بيمه روستاييان و عشاير با احتساب رقم همسان سازي و افزايش سالانه به اين صورت خواهد بود كه بازنشستگاني كه در سطح ۸ هستند حدود ۹۰۰ هزار تومان و بازنشستگاني كه در سطح ۱ هستند حدود ۳۵۰ هزار تومان دريافت خواهند كرد.
باشگاه خبرنگاران جوان: مبلغ مستمري بازنشستگان صندوق كم است. به نظر شما اين مبالغ كفاف هزينه‌هاي بازنشستگان را مي‌دهد؟
شيركاني: اين مستمري يك كمك هزينه است و هنگامي كه اين مبلغ مستمري را با ميزان حق بيمه‌اي كه از بيمه‌شدگان دريافت مي‌كنيم مقايسه كنيم متوجه مي‌شويم كه بيش از آنچه كه پرداخت كرده‌اند، دريافت مي‌كنند. امسال براي حق بيمه سطح يك كه حدود ۵۵۰ هزار تومان است از هر روستايي ۲۷ هزار تومان گرفته مي‌شود؛ همچنين از هر روستايي كه در سطح ۸ بيمه پردازي مي‌كند فقط ۷۰ هزار تومان گرفته مي‌شود.
-به فرد روستايي كه ۱۴ سال بيمه پردازي كرده و بعد از آن ۱۹ سال مستمري دريافت مي‌كند به نرخ روز اگر محاسبه كنيم ۱۸ برابر آورده‌اش، مستمري پرداخت مي‌كنيم. ذات روستا با ذات شهري متفاوت است، در شهر وقتي يك كارمند بازنشسته مي‌شود ديگر نمي‌تواند كاري انجام دهد و فقط بايد با حقوق بازنشستگي خود امرار معاش كند، اما در روستا اين طور نيست. صندوق روستاييان و عشاير بر اساس شغل‌شان در اين صندوق بيمه نمي‌شوند و فرد بيمه شده بعد از بازنشستگي، زمين كشاورزي خود را از دست نمي‌دهد و مي‌تواند فعاليت خود را بر روي زميني خود ادامه دهد و هيچ كس هم نمي‌گويد ديگر اجازه كار در مزرعه خود را ندارد. صندوق بيمه روستاييان و عشاير از روستايياني كه سنشان بالا رفته و ديگر مانند گذشته نمي‌توانند بر روي زمين‌هاي كشاورزي خود كار كنند حمايت مي‌كند و مبلغي را به عنوان مستمري پرداخت مي‌كند. اين مستمري يك كمك هزينه براي روستاييان است و براي بسياري از روستاييان اين رقم وقتي در كنار ساير درآمد‌هاي‌هايشان قرار مي‌گيرد، رقم كمي نيست و در افزايش كيفيت زندگي شان كمك كننده است.
باشگاه خبرنگاران جوان: وضعيت اداره شركت‌هاي تابعه صندوق بيمه روستاييان و عشاير به چه صورت است؟ درباره بورسي شدن شركت‌هايي كه در صندوق سرمايه گذاري كرده اند، توضيح دهيد.
شيركاني: صندوق بيمه روستاييان و عشاير مانند ساير صندوق‌هاي بيمه‌اي شركت داري نمي‌كند. اين صندوق در ۳ شركت سرمايه گذاري كرده است كه دو شركت ماموريتي و يك شركت بورسي بوده است كه نزديك به ۵۰ درصد در اين شركت سهام داريم. نزديك به ۹۵ درصد پورتفوي ما بورسي است و به اين معناست كه ۹۵ درصد كل سرمايه گذاري‌هاي صندوق بيمه روستاييان و عشاير كاملاً شفاف و مشخص است و هدف گذاري ما اين بوده كه به سمت شركت‌داري نرويم و در كل فقط سهام داري كنيم. ترجيحا سهام خرد و سهام‌هاي زير ۵ درصد را خريداري مي‌كنيم تا به ما سود خوبي دهد و بتوانيم در جهت منافع روستاييان و عشاير سبدگرداني خوبي داشته باشيم.
باشگاه خبرنگاران جوان: چقدر از درآمد حاصل از اين سرمايه گذاري‌ها را براي بازنشستگان هزينه مي‌كنيد؟
شيركاني: درآمد حاصل از سرمايه گذاري‌ها براي صندوق بيمه روستاييان و عشاير است و اين صندوق هم براي روستاييان است، چند نوع صندوق بيمه‌اي داريم. در صندوق اجتماعي پولي كه وارد اين صندوق مي‌شود افراد مالك سابقه هستند. درآمد‌هاي سرمايه گذاري صندوق در يك سال اخير به ازاي هر بيمه شده نزديك به ۵ برابر شده است. سعي كرديم كمك هزينه خاص و ويژه تري را از اين سرمايه گذاري‌ها براي بيمه شده‌ها تعريف كنيم تا هزينه‌هايي كه بابت ويروس كرونا براي افراد متحمل شده است را جبران كنيم.
باشگاه خبرنگاران جوان: صندوق بيمه روستاييان و عشاير در طرح‌هاي روستايي و اشتغال روستاييان سرمايه گذاري داشته است؟
شيركاني: خير. يكي از خطوط قرمز صندوق بيمه روستاييان و عشاير "بنگاه داري" است و به كارهاي غير تخصصي هم ورود نمي‌كنيم، چرا كه مي‌خواهيم يك صندوق بيمه‌اي پايدار داشته باشيم. فعاليت‌هايي را انجام نمي دهيم كه بعد از آن به ما بگويند چرا در طرح آبرساني كه تخصص صندوق نبوده است ورود كرديد؟ ورود به چنين طرح‌هايي خط قرمز ما بوده و زمينه بنگاهداري را فراهم مي‌كند، به همين منظور از چنين فعاليت‌هايي دوري كرده ايم. در كنار سرمايه گذاري‌هايي كه خود افراد انجام مي‌دهند ما حمايت‌هاي بيمه‌اي از آنها مي‌كنيم.
باشگاه خبرنگاران جوان: باتوجه به اينكه تعداد بيمه شدگان شما افزايش يافته و اين نشانگر مهاجرت معكوس روستاييان است. آماري از روستاييان داريد؟
شيركاني: اگر نگاهي به آمار‌هاي موجود كنيم در سال ۹۶ تعداد پرونده‌هايي كه از سازمان تأمين اجتماعي به صندوق بيمه روستاييان و عشاير منتقل مي‌شد، زير ۱۰۰ نفر بوده است، اما در سال ۹۸ تعداد اين پرونده بالاي ۲ هزار نفر شده است كه نشانگر مهاجرت از شهر به روستا است و شاخص اشتغال روستايي اثبات مي‌كند مهاجرت معكوس رقم مي‌خورد و در حال حاضر حدود ۲۰ ميليون نفر جمعيت روستاييان است.
بيشتر بخوانيد
روند واگذاری بناهای تاریخی مناطق روستایی به دهیاریها بررسی
نقش موثر دهياران در كنترل ويروس كرونا
شرايط عضويت در شوراهاي حل اختلاف مشخص شد
خدمات بيمه سلامت به زنان روستايي
شوراي نگهبان: اگر در انتصابات دخالت كنيد صلاحيت تان رد مي شود